Zasady bezpieczeństwa przy uprawianiu snorkelingu:
Podstawowy sprzęt do nurkowania, jakim jest fajka, maska i płetwy (tzw. ABC) daje nam przepustkę do podwodnego świata. Nie możemy jednak zapominać, że woda jest dla naszego organizmu środowiskiem obcym. Czyhają na nas różne zagrożenia, z których warto zdawać sobie sprawę, by pobyt na wakacjach był bezpieczny, a podglądanie podwodnego świata pozostawiło jedynie miłe wspomnienia.
Nie zawsze przy hotelowym strzeżonym kąpielisku znajdziemy bogactwo podwodnego życia, rafę i czystą wodę. Jeżeli decydujemy się pływać poza kąpieliskiem, sami musimy zadbać o swoje bezpieczeństwo (co nie oznacza, że na strzeżonych, czy chociaż wyznaczonych kąpieliskach, jesteśmy do końca bezpieczni). Życia lub zdrowia nikt nam nie zwróci. Bezgranicznie nie można liczyć na ratownika, a na wyznaczonych niestrzeżonych kąpieliskach nie raz w sezonie pojawi się i skuter.
1. Wybór miejsca: Sprawdź czy nie jest to szlak żeglugowy, wejście do portu, mariny itp. Czy pływanie w tym miejscu nie jest zabronione. Upewnij się, czy nie ma tablic ostrzegawczych przed lokalnymi zagrożeniami (np. możliwość wystąpienia silnych prądów wody, odpływ uniemożliwiający wyjście na brzeg, itp.)
2. Wejście i wyjście z wody: Upewnij się czy wejście do wody jest bezpieczne i czy będzie się dało wyjść z wody tą samą drogą, pomimo dużego zmęczenia. Czy będziesz w stanie łatwo odszukać to miejsce – czy jest widoczne z wody? Czy są w pobliżu inne miejsca z możliwością łatwego wyjścia na brzeg? Czy przy zmianie pogody, wyjście będzie możliwe? (np. łatwe wyjście po skałach, może okazać się niemożliwe przy załamaniu pogody i wystąpieniu fali).
Wypływając łodzią na pobliską rafę, sprawdź czy da się do niej wejść z wody.
3. Prąd wody, falowanie: Morskie prądy stanowią duże zagrożenie, potrafią porwać osobę snorkującą. Mogą być szczególnie silne przy spokojnym morzu. Brak fali często usypia naszą czujność. Jeżeli zauważymy (poczujemy) lekki prąd wody, nie snorkujmy w takim miejscu. Szukajmy zatok, zacisznych stron większych raf itp. Prąd wody może pojawiać się lub nasilać w cieśninach, pomiędzy rafami, wyspami itp. Jeżeli zacznie nas znosić, szukajmy przed nim schronienia blisko skał, rafy. Tam uciąg wody będzie mniejszy niż środkiem pomiędzy rafami/wyspami.
Falowanie: Przy wzburzonym morzu rezygnujemy z wejścia do wody. Fale utrudniają lub uniemożliwiają wyjście z wody, nie tylko na skalisty brzeg. Bardzo utrudniają pływanie, mogą doprowadzić do zalania maski, fajki, utraty ABC (fajka, maska, płetwy), przytopienia, ogłuszenia poprzez uderzenie, problemów z błędnikiem, choroby morskiej (wymiotów). Często towarzyszy im prąd wody. Łatwo zostać w takich warunkach zdryfowanym.
4. Bezpieczeństwo na wodzie: Nie pływaj poza wyznaczonymi kąpieliskami bez boi sygnalizacyjnej koloru pomarańczowego, o objętości co najmniej 5 L. Boja powinna być widoczna z odległości kilkuset metrów. Człowiek w wodzie jest słabo widoczny dla jednostek pływających (motorówki, żaglówki, skutery, itp.). Unikaj miejsc, gdzie pływają takie jednostki. Nie oddalaj się od boi.
Pływając poza strzeżonymi kąpieliskami, zawsze bądź we wzajemnej asekuracji ze swoim partnerem (snorkujemy w parach) lub pod bezpośrednim nadzorem osoby na łodzi (jeżeli odpływasz dalej od łodzi – zawsze w parach). Nigdy nie pływaj sam.
5. Oddychanie: Podczas snorkowania oddychamy w sposób naturalny, jak na pieszej wycieczce, z tą różnicą że przez fajkę (usta) pływając w standardowym ABC lub przez nos w masce Easybreath. Nie zaczerpujemy zapasu powietrza, nie przytrzymujemy powietrza na wdechu, nie oddychamy szybko (hiperwentylacja) – takie oddychanie prowadzi do gromadzenia się nadmiaru dwutlenku węgla (CO2) we krwi oraz obniża poziom tlenu (O2). Zarówno wysoki poziom CO2 jak i niski poziom O2, to prosta droga do utraty przytomności. Jeżeli wysiłek fizyczny podczas snorkeligu zmusza nas do mocniejszego oddychania, należy zmienić miejsce na spokojniejsze lub wyjść na brzeg/łódź i odpocząć.
6. Zawroty głowy, nudności: Jeżeli poczujesz je w wodzie, natychmiast poinformuj partnera o objawach i zakończ pływanie. Jeżeli czujesz podobne objawy na lądzie, nie wchodź do wody. Nigdy nie wchodź do wody na czczo, spadek poziomu cukru grozi utratą przytomności, bez żadnych objawów poprzedzających.
7. Skurcz (przeważnie łydek, czasem śródstopia): Częsta dolegliwość osób, które dawno nie pływały (dłużej niż kilka tyg.) lub dawno nie miały płetw na nogach. Tylko regularny trening basenowy pozwoli nam się cieszyć w pełni snorkowaniem na wakacjach. Objadanie się magnezem treningu nie zastąpi ;-) Skurcz nie rekin, nie zabija i panikować z jego powodu nie należy. Jeżeli nie uda nam się uwolnić nogi od skurczu poprzez jej rozciągnięcie w wodzie, zawsze można do brzegu dopłynąć na samych rękach, wspomagając się drugą nogą.
8. Niebezpieczne zwierzęta: Snorkujący najbardziej narażeni są na przebicia kończyn przez jeżowce, które w ciepłych morzach kryją się za dnia przed światłem pod kamieniami. Częste są poparzenia przez ukwiały oraz niektóre gatunki koralowców. Należy uważać na meduzy i ich długie parzydełka. Rzadziej spotyka się przekłucia kolcem jadowym przez niektóre gatunki ryb. Unikajmy chodzenia i machania rękami podczas pływania. Nie dotykajmy niczego na rafie.
9. Zgubienie płetw: Dobrze dopasowana płetwa nie powinna spaść, ale… Pęknięcie paska płetwy, jego osunięcie lub spadnięcie kalosza, może pozbawić nas głównego napędu. Czy jesteś wystarczająco dobrym pływakiem by wrócić do brzegu/łodzi bez płetw? Pomimo fali, czasem lekkiego prądu wody? Zawsze bierz pod uwagę powrót bez płetw i odpowiednio do swoich możliwości pływackich ograniczaj obszar snorkowania.
10. Chodzenie w płetwach: Pióra płetw łatwo złamać, a w płetwach łatwo się wywrócić. Jeżeli musimy w nich przejść, łatwiej chodzi się tyłem (szczególnie w wodzie) bacząc by nie potknąć się o kamień itp. W wodzie nie wolno stawać na piórach (niektórzy nieświadomie w ten sposób próbują stanąć wyżej), płetwy wyginają się wtedy nadmiernie, tracąc sprężystość lub łamiąc się. Złamana płetwa podczas snorkowania = powrót do brzegu/łodzi bez napędu podobnie jak przy zgubieniu płetwy.
11. Utrata maski z fajką: Nie ściągaj maski z twarzy będąc w wodzie. Nie zakładaj jej na czoło. Łatwo może wtedy spaść. Powrót do brzegu lub łodzi na plecach + wizyta w lokalnym sklepie nurkowym, cena w Euro 
12. Urazy ciśnieniowe: W wodzie ciśnienia wzrasta o 1 atmosferę na każde 10 m słupa wody. Zanurzenie się pod wodę w sprzęcie ABC wymaga wyrównania ciśnienia, w przeciwnym razie może dojść do różnych urazów. Należy wyrównać ciśnienie m. in.: w uchu środkowym (grozi perforacja błony bębenkowej, już na 2 m poczujemy silne kłucie w uchu), zatokach oraz masce. Nie wszystkie maski mają możliwość wyrównania ciśnienia, z tego względu nie wolno w nich się zanurzać pod lustro wody. Dojdzie w nich do urazu ciśnieniowego twarzy oraz oczu. Maska Easybreath nie jest przeznaczona do zanurzania się ze względu na brak możliwości wyrównania w niej ciśnienia. Pamiętaj o tym i nigdy się w niej nie zanurzaj! Nurkowanie na zatrzymanym oddechu wiąże się z wieloma zagrożeniami nie omówionymi w tym artykule. Jeżeli planujesz nurkować na zatrzymanym oddechu musisz pogłębić swoją wiedzę, najlepiej pod okiem instruktora płetwonurkowania czy freedivingu.
13. Badania lekarskie: Nie rzadziej niż raz w roku, najlepiej przed sezonem, zrobić badania lekarskie. Traktujmy je jak obowiązkowy przegląd rejestracyjny. EKG, ciśnienie, OB, morfologia krwi, ważne RTG klatki piersiowej i wizyta u lekarza. Woda to nie żarty, pamiętajmy, że wchodzimy do obcego dla nas środowiska. Wysiłek fizyczny, hiperwentylacja, lekka fala… można stracić przytomność.
14. Kondycja fizyczna: Nie mniej ważna jak badania, jest wydolność krążeniowo-oddechowa naszego organizmu oraz umiejętność pływania. Warto w zimie , nie rzadziej niż raz w tygodniu, wybrać się na basen. W większych miastach znajdziemy kluby płetwonurkowe, warto zapytać o zajęcia kondycyjne na basenie. Pod okiem instruktora płetwonurkowania, nauczymy się prawidłowo pływać w ABC i nie tylko snorkować, ale i bezpiecznie nurkować na zatrzymanym oddechu. (W Krakowie polecam treningi w Krabie na basenie TS Wisła).
Warto pomyśleć o zabraniu cienkiej (2 mm) pianki. Pozwoli nam dłużej cieszyć się podwodnym światem bez wychłodzenia organizmu, szczególnie gdy woda ma mniej niż 25 st. C. Dodatkowo zapewniając ochronę przed otarciami o skały czy rafę.
Niezbędna jest cienka czapka lub bufka ubierana po pływaniu, chroniąca zatoki i uszy przed zawianiem i późniejszymi z nimi problemami.
Autor:
Sylwester Wójcik
Instruktor płetwonurkowania CMAS M2,
Instruktor freedivivngu CMAS.
